چندین دهه از ورود دیسک های نوری مانند CD و پایان دادن به پادشاهی ابزارهای ذخیره سازی مغناطیسی می گذرد. هرچند هنوز در صنعت شاهد استفاده از نوارهای مغناطیسی حجیم هستیم اما در بازارهای خانگی و عمومی این ابزارها مدتهاست به فراموشی سپرده شده اند ، شاید اکنون نوبت به دیسک های نوری رسیده است ، در ادامه مقاله با ما همراه باشید تا این موضوع را بررسی کنیم .
Compact Disc یا CD که در اواخر سال 1970 توسط سونی و فیلیپس بطور مشترک معرفی شد مدتهاست مورد استفاده قرار می گیرد و همواره در مقاطع زمانی مختلف ارتقاء و بهبود یافته است . این مدیا محبوب که در دو نوع سخت افزاری CD-R و همچنین CD-RW در بازار قابل تهیه است در انواع پلتفرم ها و فرمت های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد ، از انواع Data CD ها تا VCD و Audio CD و ...
محبوبیت و شدت استفاده از CD ها به قدری زیاد بود که به سرعت نوارهای بتاماکس و VHS کنار رفتند و کمپانی های سینمایی تولید محصولاتشان را به سمت VCD انتقال دادند . کوچک بودن اندازه و جابجایی راحت ، قیمت ارزان ، ذخیره سازی دیجیتالی و بدون افت کیفیت از دلایل محبوبیت این مدیا بودند تا جایی که در دهه 90 استفاده از CD ها به اوج خود رسید و انواع و اقسام محصولاتی که مجهز به پلیر داخلی CD بودند روانه بازار شدند ، حتی کنسول های بازی و سیستم های صوتی خودرو و سینماهای خانگی !
در واقع کمپانی سونی در دهه 70 جایگزین مناسب و محبوبی برای فرمت نه چندان موفق بتاماکس عرضه نمود و هدف اولیه تولید CD ، یک مدیا ارزان و قابل اطمینان برای استفاده صوتی و تصویری بود تا استفاده به عنوان ابزار ذخیره سازی اطلاعات . اما گذر زمان و با بالا رفتن نیازهای دیجیتالی حجم ذخیره سازی CD ها دیگر کافی نبود و نیاز به یک فرمت جدید با حجم ذخیره سازی بالا به شدت احساس می شد و برای عرضه برخی محصولات دیگر نمیشد از چندین CD بطور همزمان استفاده کرد .
بدین گونه در سال 1995 فرمت جدیدی به نام Digital Versatile Disc یا DVD پا به عرصه نهاد ، DVD ها بطور کلی 7 برابر CD ها ظرفیت بیشتری ارائه می کردند و از نظر استحکام و دوام بسیار بهتر بودند ، فرمت های سخت افزاری زیادتری نیز نسبت به CD ها داشتند که می توان به DVD-R , DVD+R , DVD-RW , DVD+RW , DVD-RAM و همچنین ساختارهای دولایه و دوطرفه نیز اشاره کرد .
در واقع محبوب ترین دیسک نوری ارائه شده تا اکنون DVD می باشد . فراهم بودن دستگاه های ذخیره بطور انبوه و همینطور پشتیبانی فراگیر از DVD ها در همه جا مشاهده می شود . فرمت DVD-Video که پرکاربردترین آنها می باشد هم اکنون نیز در اکثر نقاط جهان مورد استفاده قرار می گیرد اما باز پیشرفت تکنولوژی و توسعه نیازها باعث محدود شدن استفاده از DVD ها شد . پدیدار شدن فیلم های سینمایی در اندازه های HD و بالاتر و نرخ بیت نجومی نیاز به ابزاری حجیم تر داشت که باعث شد در سالهای اخیر شاهد رشد فرمتی جدید بنام بلوری ( Blu-Ray ) باشیم .
Blu-Ray ها که دوباره توسط سونی و فیلیپس توسعه داده شده اند آخرین دستاورد صنعت ذخیره سازی دیجیتالی بر مبنای دیسک های نوری هستند که می توان آنها را نسل سوم نامید ، در واقع جنگ بر سر معرفی نسل سوم در سالهای 2002 الی 2003 در حد زیادی بالا گرفته بود و کمپانی های سونی و توشیبا که توسعه دهندگان اصلی بودند سعی بر برتر جلوه دادن تکنولوژی خود داشتند .
فرمت رقیب که HD DVD نام داشت و از سوی توشیبا و چندین کمپانی دیگر پشتیبانی می شد در حال ورود به بازار بود ، اما بحث بر این بود که کدام یک باید بطور جهانی حمایت شود و به عنوان فرمت مادر معرفی گردد . برتری بلوری در ذخیره سازی بیشتر و حجیم تر بود و برتری HD DVD در سازگاری بیشتر با نسل قبلی یعنی DVD . اما پس از کش و قوس های فراوان بالاخره در سالهای اخیر فرمت بلوری ترجیح داده شد و بطور استاندارد روی ابزارهای فعلی قرار گرفت .
در عکس زیر مقایسه کلی از نحوه ذخیره سازی و چگالی هر فرمت را مشاهده می کنید :
اطلاعات بالا صرفاً یادآوری و بازنگری ساختار هر فرمت بود اما هدف ما از بررسی چیز دیگری است ، به نظر می رسد زمان برای دیسک های نوری که این روزها به ابزاری صرفا عادی و پیش پا افتاده تبدیل شده اند رو به پایان است . تمام توسعه دهندگان ابزارهای ذخیره سازی رو به تولید حافظه های NAND آورده اند که انواع و اقسام آنها را امروزه مشاهده می کنیم ، از ظرفیت های متفاوت گرفته تا اندازه هایی بسیار کوچک و قابل مقایسه با یک آدامس !
در واقع در دنیای امروز سهولت جابجایی و استفاده حرف اول را می زند چیزی که USB Flash Disk ها در آن برتری بی چون و چرا دارند . اما عامل مهم دیگر اینکه امروزه کمتر کسی برای استفاده از فرمت های تصویری به سراغ نسل های قدیمی و فرمت فشرده سازی پیش فرض دیسک ها می رود . برای مثال کمتر کسی از DVD به عنوان Video DVD و با فرمت MPEG-2 استفاده می کند و اگر هم استفاده ای از دیسک های نوری در کار باشد استفاده به عنوان Data است مانند ابزاری جهت ذخیره فرمت هایی نظیر mkv !
سرعت پایین نوشتن و خواندن روی دیسک ها ، ریسک بالا در استفاده ، خراشیده شدن و وارد شدن صدمات به آنها ، اندازه بزرگ ، طول عمر محدود ، گران بودن ابزارهای پخش کننده و همینطور کم شدن پشتیبانی جهانی از آنها خود عاملی برای مهاجرت به انواع حافظه های فلش می باشد .
این خود نشانه ای از به پایان رسیدن عمر این صنعت است ، استفاده از حافظه های NAND در هر حجم و اندازه ایی به قدری توسعه یافته است که مطمئناً در سالهای آتی استفاده از دیسک های نوری به خاطره بدل خواهند شد . نشانه های این گذر را نیز می توانیم به راحتی در کنار خود پیدا کنیم ، از حذف شدن دیسک های نوری در مک بوک های اپل و یا نبود آنها در اولترابوک های امروزی ، پیشرفت استفاده از دستگاه های نوظهور و جدیدی همانند تبلت ها که اصلا نیازی به دیسک نوری ندارند و یا سیستم های سینمایی و دیجیتالی مبتنی بر حافظه های USB که بسیار کاراتر ، راحت تر و بدون دردسر می باشند .
